Réttur þroski - og rangur

Ég er svolítið hugsi yfir viðtalinu við verðandi aðalritstjóra Morgunblaðsins, Ólaf Þórisson Stephensen, sem brátt tekur við af Styrmi Gunnarssyni. Í þeim hluta þess þar sem fjallað er um uppruna hans, uppvöxt og æviferil er náttúrlega ekki dregin dul á tengslin við Sjálfstæðisflokkinn og Heimdall og látið í það skína að erfitt hafi verið að ræða við hann um stjórnmál á þeim árum (líklega vegna rökfestu hans og sannfæringar um málstaðinn); enda hafi fáir lagt út í það nema Illugi Gunnarsson og Baltasar Kormákur, sem voru báðir vinstrisinnaðir þá en eru orðnir góðir og gegnir sjálfstæðismenn nú. Látum það vera. En svo koma þessi orðaskipti: "- Þú hefur snúið þeim báðum? "Ekki ætla ég nú að halda því fram. En þeir hafa þroskazt til réttrar áttar!"

Eflaust er þetta meint af Ólafs hálfu sem kaldhæðnislegt spaug. En hann meinar þetta nú samt! Ég velti því hins vegar fyrir mér hvort verðandi aðalritstjóri elsta, virðulegasta og líklega traustasta dagblaðs landsins getur leyft sér slíkt í þessu samhengi. Við munum öll eftir oft á tíðum óvarlegum yfirlýsingum fyrrum forsætisráðherra, sem svaraði þegar hann var gagnrýndur fyrir glannalegar yfirlýsingar að hér á landi væri málfrelsi, sem hann mætti nýta sér eins og aðrir. En málið er að forsætisráðherra getur ekki leyft sér að tala eins og götustrákur og bráðum aðalritstjóri Morgunblaðsins getur ekki leyft sér ummæli sem hvaða annar heimdellingur sem er getur vel leyft sér. Ritstjóri Morgunblaðsins er ekki eins og hver annar heimdellingur.

Ef verðandi aðalritstjóri Morgunblaðsins getur leyft sér að tala eins og hver annar stuttbuxnapiltur og dregið þroska pólitískra andstæðinga sinna í efa án þess að menn kippi sér upp við það vil ég fyrir mitt leyti draga í efa trúverðugleika þeirrar stefnu morgunblaðsmanna að blaðið sé ekki málgagn Sjálfstæðisflokksins, þó vissulega borgaralegt blað, en fyrst og fremst blað þar sem sé rekin óvilhöll, heiðarleg, jafnvel gagnrýnin blaðamennska, og hlutverk blaðsins sé fyrst og fremst að standa vörð um lýðræðið, og hag almennings. Opið öllum skoðunum, blað þar sem öllum skoðunum er gert jafnhátt undir höfði.

Auðvitað er það rétt að Illugi og Baltasar hafa þroskast frá því þeir voru í Hagaskólanum. En er það eitthvað réttara en annað að þroskast frá hugmyndum þeirra sem lögðu á sínum tíma grundvöllinn að velferðarríki nútímans til hugmynda þeirra sem leggja megináherslu á þrönga eiginhagsmuni peningahyggjunnar og eru að ríða efnahag hins vestræna heims á slig einmitt um þessar mundir?

Þetta er ekki góð byrjun hjá hinum væntanlega aðalritstjóra. Eða meinar hann kannski ekki það sem hann segir? Eru skoðanir vinstrimanna að hans mati jafngildar skoðunum hægrimanna þrátt fyrir þessi orð eða gerir væntanlegur aðalritstjóri einhvern greinarmun þarna á?

Nú reynir á hvort þessar línur rata einhvern veginn til Ólafs því ég vil gjarnan fá svör við þessu. Í þetta sinn nenni ég ekki að skrifa grein og senda til Morgunblaðsins - kannski hefði ég átt að gera það, kannski hefði hún fengið forgang og ekki þurft að bíða í margar vikur. En ég læt þetta nægja - í bili að minnstakosti.

Hvers vegna ætli Ólafur Stephensen leggi annars á sig að nota z, sem var aflögð þegar hann var nokkurra ára gamall? Ætli það sé til að sýna ákveðið þroskamerki - þrozkamerki, sem sagt.

 

Athugasemdir

[Guðjón Sigþór Jensson, 27.5.2008 kl. 08:11]

Varðandi z-una þá var hún aldrei notuð á síðum Morgunblaðsins eftir að Jónas frá Hriflu setti reglugerð um samræmda stafsetningu sem menntamálaráðherra á árunum 1927-1930. Það varð ekki fyrr en 1974 þegar Magnús Torfi Ólafsson þáverandi menntamálaráðherra breytti þessum reglum og afnam z-una. Þá ætlaði allt um koll að keyra bæði á Alþingi þar sem Sverrir Hermannsson fór hamförum og flutti langa ræðu. Á ritstjórn Morgunblaðsins var tekin sú umdeilda ákvörðun að valdboð Hriflons skyldi standa og hefur á þeim bæ z-an verið höfð í hávegum síðan!

Svona er nú sagan um z-una í grófum dráttum. Þegar eg var í landsprófi í Gaggó Aust veturinn 1967-68 kenndi mér frábær kennari, Guðlaugur R. Guðmundsson. Á hann var lögð sú kvöð að framfylgja þessu valdboði um samræmda stafsetningu Jónasar frá Hriflu. Og við nemendur hans áttum í miklu basli við að nema þessa flóknu speki um réttritun orða. Þetta var einhver sú versta kvöl og pína sem lögð var á skólanemendur enda var það mikil framsýni hjá Magnúsi Torfa að nema þennan beiska kaleik frá þolendum skólakerfisins, nemendum skólanna.

Upp voru teknar aðrar áherslur, farið var að leggja meiri tíma undir bókmenntir, kryfja íslenskar skáldsögur og prósa texta til mergjar.

Mosi

[Sigga Magg (IP-tala skráð) 27.5.2008 kl. 10:08]

Ég ætla ekkert að segja um þennan pistir (nema auðvitað að ég er alveg sammála), en varðandi þetta sambandsleysi okkar held ég að þú getir ekki gert mig að bloggvini af því að ég er ekki á moggablogginu eins og þú. En þú átt auðvitað að geta sett hjá þér tengil á síðuna mína en til þess þarftu að fara inn á "template" og setja mig inn þar. Ég kann ekki á hvernig það virkar á þínu bloggi en það á að vera hægt því Jón setti þannig á mig tengil. Svo hefjum við væntanlega gönguferðir þegar við hjónin komum frá New York og Fljótsdalshéraði.

[Þorgrímur Gestsson, 27.5.2008 kl. 13:38]

Þakka þér fyrir upplýsingarar um z-una, Mosi. Ég verð að viðurkenna að mér var ekki kunnugt um þátt Jónasar í þessu máli né mundi að Moggin hefði þegar aflagt z þegar Magnús Torfi hjó hana banahöggið. En sjálfum gekk mér raunar ágætlega að nema þessi fræði og man vel daginn sem henni var útrýmt af Alþýðublaðinu þar sem ég var blaðamaður þá og hef varla skrifað hana síðan þar til ég skrifaði orðið þrozki í gærkvöldi!

Annars var ég að vona að menn myndu kommentera á það sem var nú aðalatriði bloggsins!

Og Sigga, mín gamla og góða vinkona, hvar í veröldinni eruð þið Jón? New York eða Héraði? Blessuð sendu mér línu um það þessa leið! Ég reyni að tengja mig við þig eftir þessum krókaleiðum - en þér tókst að setja link á mitt blogg í þínu!?

Bestu kveðjur

[Sigga Magg (IP-tala skráð) 28.5.2008 kl. 11:27]

Enn sem komið er erum við bara á Seltjarnarnesi og verðum þar sjálfsagt önnum kafin upp fyrir haus þar til við förum til New York 11. júní, komum heim 18. og leggjum af stað austur (um Akureyri) 19. eða 20. júní. Heimkoma áætluð 29. eða 30. júní og þá má fara að athuga með gönguleiðir.

[Guðjón Sigþór Jensson, 4.6.2008 kl. 09:44]

Sæll Þorgrímur

Einu sinni var talað um að vegir guðs væru órannsakanlegir. Þegar eg starfaði hjá póstinum og gerð voru mistök, sendar voru mikilvægar sendingar á rangt pósthús þá hringdu þeir sem áttu von á sendingu og spurðu hverju það sætti að sendingin væri ekki komin. Auðvitað var ekki unnt að sjá mistökin nema sending hefði verið skráð sérstaklega. Það voru skýr fyrirmæli allra pósthúsa að endursenda þegar í stað allar þær sendingar sem höfðu verið sendar rangt. Við höfðum af viðkvæði að vegir póstsins væru eins og hans guðs, órannsakanlegir.

Ætli megi ekki segja svipað um örlög z-unnar sem er sennilega pólitískasti bókstafur íslenskrar tungu. Rök Magnúsar Torfa á sínum tíma fyrir afnámi hennar voru einkum þau að z hefði ekkert paktískt gildi, ekki heyrðist t.d. í framburði hvort um væri að ræða s eða z. Þá væri tíminn sem færi í að kenna þessar reglur frá tímum „Hriflons“ betur varið í e-ð annað.

Um ritstjórann nýja á Morgunblaðinu er of snemmt að meta. Hann á eftir að sýna sig en ekki er að sjá annað en að hann er að opna blaðið jafnvel betur fyrir nýjum hugmyndum. Að vinna í þágu hagsmuna þjóðarinnar er gott og gilt slagorð og mikil breyting frá því að það var mikilvægur hagsmunaaðili stærsta stjórnmálaflokksins í landinu. Fram að þessu hefur Morgunblaðið yfirleitt ætíð staðið dyggilega að baki fulltrúum Sjálfstæðisflokksins þegar þeir eru í vörn. Í öllum kosningum fram að þessu hefur Morgunblaðið gegnt svipuðu hlutverki. Þetta er að mörgu leyti eðlilegt en stjórnendum Árvakurs er væntanlega ljóst að þeir líta á blaðið sem eins og hvert annað fyrirtæki eða hverja aðra fjárfestingu sem skila þarf ásættanlegum arði. Við troðum ekki skoðunum eða viðhorfum upp á fólk. Við getum hins vegar aðstoðað það með að mynda sér skoðanir og móta viðhorf til einstakra mála. Ætli það sé ekki meginsjónarmið hins nýja ritstjóra?

Kveðjur

Mosi